جستجو در تالارهای گفتگو

با سلام، در این پست ما قصد داریم در رابطه با نحوهٔ آغاز یادگیری کیوت توضیح دهیم. اینکه به عنوان یک تازه‌کار چه پیش‌نیازاتی را باید مطالعه و در نهایت چگونه و تحتِ چه منابعی این کتابخانهٔ قدرتمند را بیاموزیم. همچنین پاسخ برخی از سوالات شما را در این پُست به طور شفاف ارائه شده است که طیِ چندین سال سوال علاقه مندان بوده‌اند. معرفی سریع و سادهٔ کیوت (Qt) این ابزار (به انگلیسی: Qt) با آوای «Cute» به فارسی (کیوت) مجموعه‌ای از کتابخانه‌ها و سرآیندهای نوشته‌شده به زبان سی++ است که به برنامه‌نویس امکان توسعه آسان نرم‌افزارهای کاربردی را می‌دهد. کیوت شامل چندین کلاس برای کار با واسط گرافیکی، چندرسانه، ابزارهای پایگاه‌داده، شبکه و … است. نرم‌افزارهای نوشته شده با ابزار کیوت قادرند تا با استفاده از یک کامپایلر زبان سی‌پلاس‌پلاس برای طیف وسیعی از سیستم‌عامل‌ها از جمله گنو/لینوکس (نسخه‌های رومیزی و وسیله‌های قابل حمل)، ویندوز، ویندوز CE، مک‌اواس و … همگردانی شوند. بدین ترتیب حمل نرم‌افزار نوشته شده بدون تغییر در متن کد نوشته شده امکان‌پذیر است. از کیوت در زبان‌های برنامه‌نویسی متعددی مانند سی++ و جاوا و پایتون می‌توان استفاده‌کرد. پیش‌نیازات برای یادگیری کتابخانه‌ Qt دانش متوسط و به بالا در رابطه با زبان‌ برنامه‌نویسی مُدرن سی‌پلاس‌پلاس نسخه‌‌های ۱۱ به بعد، (بنابراین اگر شما هیچ اطلاعی در رابطه با ساختار برنامه‌های سی‌پلاس‌پلاس و نحوهٔ عملکرد آن ندارید، شانس موفقیت شما بسیار پایین خواهد بود و ممکن است برنامهٔ تولید شدهٔ شما به بدترین شکل ممکن پیاده سازی شود و حتی مدام دست به کمک دیگران باشید). من پیشنهاد می‌کنم قبل از آن با زبان سی‌پلاس‌پلاس آشنا شوید. آشنایی با کامپایلر و نحوهٔ عملکرد آن در پلتفرم‌های مختلف از جمله ویندوز، مک‌او‌اِس، لینوکس، اندروید و آی‌او‌اِس. مهم است بدانید تسلط کافی در زبان سی++ و ساختار برنامه‌های نوشته شده در این زبان بسیار موثر است. آشنایی و تسلط کافی به ابزار‌های ساخت و ساز مانند CMake یا QMake و QBS. آشنایی با معماری‌های مختلف مانند x86، x86-64، Arm و غیره... و پیکربندی پروژه و تهیهٔ خروجی. آشنایی با معماریِ سیستم‌عامل‌ها، برخی از رابط‌های برنامه‌نویسی (Api)، برای مثال اگر قرار است از خاصیت چند-سکویی کیوت استفاده کنید تا یک برنامهٔ تحت اندروید را توسعه دهید، در این صورت باید در نظر داشته باشید که همه چیز توسط کیوت حاضر و آماده نیست، شما بدون درکِ معماری سیستم‌عامل اندروید و پیکربندی برنامه در مراحل توسعه نمی‌توانید به راحتی از پسِ این کار بر آیید و هر از گاهی نیاز است به شیوهٔ اختصاصی پلتفرم مورد نظر برنامهٔ خود را توسعه دهید. در پلتفرم‌های اپل نیز تسلط کافی به Xcode و مدیریت حساب توسعه در Apple Developer مورد نیاز است، شما باید بدانید چطور یک پروفایل را برای پلتفرم آی‌او‌اس باید تنظیم کنید. اگر شما در پلتفرم‌های مختلف کار می‌کنید، قطعاً نیاز به کار با کیت‌های توسعه، رابط‌های توسعه و همچنین ابزار‌های ساخت هر پلتفرم خواهید داشت. بنابراین، در محیط ویندوز نیاز دارید محیط خود را با ابزار‌های ساخت و ساز آن مانند Microsoft Visual Studio ‌Build Tools که شامل کامپایلر‌ها، دیباگر و برخی از ابزار‌های برنامه‌نویسی است هماهنگ کنید، چرا که بدون آن امکان توسعه وجود ندارد (نیاز نیست نرم‌افزار محیط توسعهٔ یکپارچهٔ Visual Studio را نصب کنید، همان ابزار Build Tools کافی است). در محیط لینوکس نصب پیش‌نیاز‌ها و کامپایلر‌های GCC و یا Clang مهم است و در مک نیز به‌روز رسانی و نصب ابزار‌های ساخت و ساز و همچنین نسخهٔ کامل Xcode از واجبات توسعه در کیوت خواهد بود. بنابراین داشتن تجربه و آشنایی کافی با این ابزار‌ها متوسط به بالا به نفع شماست. آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم تجربه‌کاربری و رابط‌کاربری جهت طراحی مناسب با فناوری‌های Qt Widget و Qt Quick (در صورتی که علاقه‌مند به طراحی ظاهر برنامه‌های خلاقانه دارید). آشنایی Xml برای سبک سنتی و ویجت و JavaScript پیش‌نیاز خوبی برای درک مسائل مربوط به فناوری طراحی در کیوت‌کوئیک است که تحت QML رابط‌های کاربری و اجزای مختلف و خلاقانه را پیاده سازی خواهید کرد. توجه کنید که مستندات کیوت به اندازهٔ کافی جهت آشنایی با پیش‌نیازات به‌روز رسانی می‌شود و نسبت به نسخه‌های ۵ و حتی ۶ توضیحات لازم را ارائه می‌کند. با توجه به این مسائل، مراحل نصب و داشتن حساب کاربری در کیوت لازم است، اما به این معنا هم نیست که شما از نسخهٔ رایگان نمی‌توانید استفاده کنید، توجه داشته باشید که تنها تفاوت بین نسخهٔ رایگان و تجاری در یک سری ویژگی‌های اختصاصی شرکت کیوت است که در پشتیبانی از آن‌ها اعمال شده و نه بیشتر. آیا کیوت یک زبان برنامه‌نویسی است؟ چرا نحوِ (Syntax) آن با سی‌پلاس‌پلاس استاندارد فرق می‌کند؟ خیر، کیوت ابتدا به عنوان یک کتابخانهٔ رابط گرافیکی کاربر توسعه داده شده است که بعد‌ها برای توسعه اهدافِ بیشتری شامل کتابخانه‌های شبکه و غیره شده است که در قالب یک چهارچوب (فریم‌وُرک) که تحت زبان برنامه‌نویسی سی‌پلاس‌پلاس برای این زبان توسعه یافته است و در زمینه‌های مختلفی کاربرد‌های فراوان دارد. دلیل زیبایی و ظاهر سادهٔ آن ساختار بسیار قدرتمند آن است که موجب شده همانند چهارچوب‌های قدرتمند دیگری خودنمایی کند. (اما قول این ظاهر و سادگی آن را نخورید، چون با سی‌پلاس‌پلاس طرف هستیم) آیا کیوت از سرویس‌ها و قابلیت‌های اختصاصی‌ِ اپلیکیشن‌های اندروید و آی‌او‌اِس را به طور کامل پشتیبانی می‌کند؟ به صورت پیش‌فرض خیر، هیچ ابزاری به صورت چند-سکویی فعلاً (تاکید می‌کنیم - فعلاً تا به این تاریخ) وجود ندارد که تمامی امکانات اختصاصی این پلتفرم‌ها را بدون کد نویسی اختصاصی پشتیبانی کند. اما این به این معنی نیست که جواب منفی خواهد بود، لذا شما در برنامه‌نویسی سی‌پلاس‌پلاس به راحتی می‌توانید برای پلتفرم‌های فوق با سرویس‌های آن‌ها ارتباط برقرار کنید. این کار کمی نیاز به دانش فنی بالایی خواهد داشت! برای مثال (دسترسی به سرویس‌های اندروید یا آی‌او‌اس) با ترکیب کُد‌های آبجکتیو-سی و جاوا امکانپذیر است و یا باید با توجه به SDK‌های پلتفرم‌های مورد نظر آن‌ها را سفارشی نویسی کنید. این کار به راحتی قابل انجام خواهد بود و کافی است شما در رابطه با نحوهٔ ترکیب کُد‌های آن آشنا باشید. کیفیت خروجی برنامه‌های تحت کیوت چگونه است؟ اگر شما واقعاً یک برنامه‌نویسِ ماهرِ سی‌پلاس‌پلاس باشید می‌توانید برنامه‌ای را تولید کنید که بسیار خوش دست‌تر و سریعتر از برنامه‌های پیشفرضِ پلتفرم‌ها باشد. در بارهٔ دلایل آن به ساختار برنامه‌های نوشته شده توسط این زبان به این مقاله مراجعه کنید. اگر غیر از این باشد برنامهٔ شما بسیار بد و کُند عمل خواهد کرد و بهتر است سراغ زبان‌های پیشنهادی (هر پلتفرم) بروید. هرچند سی‌پلاس‌پلاس یک زبان بومی برای تمامی پلتفرم‌ها محسوب می‌شود اما این ریسک برای افراد مبتدی پیشنهاد نمی‌شود. معمولاً برنامه‌های گسترده و عظیم توسط سی‌پلاس‌پلاس توسعه داده می‌شوند که برنامه‌نویسان آن واقعا حرفه‌ای و با قوانین این زبان آشنا هستند. آیا برای تولید برنامه‌های مک و آی‌او‌اس نیاز به سیستم خاصی داریم؟ بله، شما بدون وجود سیستم‌عامل مک نمی‌توانید برنامه‌ای را بر روی دستگاه‌های اپِل کامپایل کنید. این امر مستلزمِ سیستم عامل اختصاصی این شرکت بوده و باید توسعه دهنده دارای حساب کاربری معتبر سالانه باشد تا بتواند برنامهٔ خود را بر روی دستگاه‌های مورد نظر اجرا کند. در غیر این صورت تنها می‌تواند برنامهٔ خود را بر روی سیستم خود مورد آزمایش و خطا قرار دهد. آیا کیوت در ایران بازار کار مناسبی دارد، آیا ارزش دارد من این کتابخانه را یاد بگیرم؟ خوشبختانه کیوت بیشتر از ۲۰ سال است که در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و کشور‌های پیشرفته از آن استقبال می‌کنند. در کشور ما مدتی است این کتابخانه مورد استقبال قرار گرفته و بسیاری از شرکت‌ها مایل به ساخت و توسعهٔ برنامه‌های خود تحت این کتابخانه هستند که برخی از دلایل آن (بهره بردن از قابلیت‌های زبان سی و سی‌پلاس‌پلاس و ویژگی‌های خاص آن است). از طرفی کیوت به عنوان یک کتابخانهٔ چندسکویی، مناسب برای تولید و توسعهٔ محصولات در قالب اپلیکیشن‌های موبایل و برنامه‌های کاربردی بر روی دسکتاپ است که در نوع خود کم نظیر است. استفاده از این کتابخانه، موجب سهولت و افزایش سرعت توسعهٔ تولید و طراحی نرم‌افزار می‌شود و شما می‌توانید با توجه به حفظ کیفی کد‌های خود از یک محیط مجهز به ابزار‌های طراحی پیشرفته استفاده کنید. پشتیبانی بسیار خوب از زبان فارسی و به خصوص تاریخ شمسی و دیگر موارد، طراحی به شیوهٔ استاندارد راست‌ به چپ و رعایت اصول در آن یکی از دلایلی است که می‌توان تضمین کرد کیوت یک ابزار مناسب در طراحی و توسعهٔ برنامه‌های بومی به زبان فارسی است. چه کسانی یا شرکت‌هایی از این فریم‌ورک استفاده می‌کنند؟ جالب است بدانید کتابخانهٔ کیوت محدود به فرد یا شرکت خاصی نیست، با توجه به دو نسخهٔ تجاری و رایگان آن، شرکت‌های خصوصی، افراد و توسعه‌دهندگان بسیار هستند که از آن به عنوان یک فریم‌ورک طراحی و تولید برنامه استفاده می‌کنند. معمولاً شرکت‌های توسعه‌دهندهٔ تجهیزات سخت‌افزاری، پزشکی، رباتیک، صنعتی و دیگر موارد از آن استفاده می‌کنند. همچنین بازار طراحی نرم‌افزار‌های هوشمند موبایل، نرم‌افزار‌های کاربردی و پرکاربرد از این کتابخانه استفاده می‌کنند. اما تبلیغات در این زمینه به دلیل عدم شناخت، تسلط و آشنایی به سی++ نسبت به دیگر ابزار‌ها کم‌تر است. درآمد و هزینه‌هایی که می‌توان از انجام پروژه‌های کیوت دریافت کرد چگونه است؟ به طور کلی نمی‌توان در مورد یک تعرفهٔ مشخص صحبت کرد، این بستگی به نوع مهارت شخصی و کیفیت کار دارد. اما در این مقاله می‌توان به این اشاره کرد که برنامه‌نویسی سی++ و کیوت یکی از خوش درآمد‌ترین مباحثی هستند که می‌توان به آن اشاره کرد که البته بستگی به مهارت و تسلط کافی توسعه‌دهنده دارد. آیا کیوت از سکوی وِب پشتیبانی می‌کند؟ کیوت از تمامی پلتفرم‌ها پشتیبانی می‌کند، مخصوصاً با پشتیبانی از ماژول‌های QtWebEngine و QtWebAssembly این امر امکانپذیر است که برنامه‌های خود را تحت فناوری‌های وِب نیز توسعه دهید. آیا من حتماً باید به زبان سی‌پلاس‌پلاس مسلط باشم؟ هرچند زبان سی++ یکی از الزامات کیوت است، اما همانطور که اشاره شد، آشنایی با هسته، کتابخانهٔ پیش‌فرض، سینتکس و روش‌های برنامه‌نویسی رایج آن برای درکِ بهتر کیوت مهم هستند. من دانشجو یا متخصص رشتهٔ کامپیوتر نیستم، آیا می‌توانم این کتابخانه را یاد گرفته و از آن در توسعه برنامه‌های مورد نظر خود استفاده کنم؟ بله، اما ممکن است در تجزیه و تحلیل رفتار‌های سیستم‌عامل، مدیریت خطاها و پیکربندی ابزار‌های تخصصی (برنامه‌نویسی) با مشکلاتی مواجه شوید که تنها متخصصات این رشته می‌توانند آن را درک و حل کنند. آیا واقعاً حجم برنامه‌های کیوت نسبت به Net. یا Java بیشتر است !؟ خیر، به طور ذاتی برنامه‌های توسعه داده شده توسط سی‌++ دارای کمترین حجم برنامه هستند، معمولاً کتابخانه‌های استاندارد این زبان به صورت پیشفرض بر روی سیستم عامل‌ها تعبیه شده و در دسترس قرار دارند. اما شما در ویندوز زمانی که با دات‌نت برنامه‌نویسی می‌کنید، فریمورک مربوطه از قبل بر روی سیستم عامل ویندوز نصب بوده و بدون آن هیچ برنامهٔ نوشته شده توسط دات‌نِت قابل اجرا نمی‌باشد. اما چون از قبل این کتابخانه بر روی سیستم‌عامل تعبیه شده است شما نیاز به تنها داشتن فایل اجرایی دارید و نیازی نیست فریم‌ورک دات‌نت را در کنار فایل اجرایی خود مستقر کنید. بنابراین حجم مربوط به چهارچوب به چشم نیامده و اینطور به نظر می‌رسد که برنامه‌های تحت دات نت بسیار سبُک‌تر هستند! متاسفانه این تفکری اشتباه است برنامه‌های تحت سی‌پلاس‌پلاس نسبت به زبان‌های دیگر کم حجم‌تر و سبُک‌تر بوده و شما کافی است فایل‌های مربوط به کتابخانه را در کنار برنامهٔ خود داشته باشید. در رابطه با کتابخانهٔ Qt نیز باید گفت کیوت به عنوان یک چهارچوب مانند دات نت شامل کلاس‌ها و ماژول‌هایی است که باید همانند دات نت بر روی سیستم عامل تعبیه شود اما چون اینکار به صورت جداگانه در کنار برنامهٔ شما قرار می‌گیرد اینگونه تصور می‌شود که برنامه‌های مبتنی بر کیوت نسبت به دات نت از حجم بیشتری برخوردار هستند. این کاملاً طبیعی بوده و به عنوان نکته ضعف نیست. من علاقهٔ خاصی به سی‌پلاس‌پلاس دارم و می‌خواهم کیوت را یاد بگیرم، از کجا و چه تحت منابعی باید شروع کنم؟ خوشبختانه کیوت از لحاظ مستندات بسیار جامع است و شما می‌توانید از این آدرس به تمامی مستندات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشید. همچنین اگر نگران اینترنت خود هستید و یا به آن دسترسی مداوم ندارید می‌توانید از داخل محیط توسعهٔ کیوت کریتور از بخش Help آن مستندات مورد نیاز خود را به صورت آفلاین دریافت کنید. من دنبال کتاب آموزشی کیوت هستم، آیا کیوت کتاب‌های آموزشی مفیدی در این زمینه از مقدمه تا پیشرفته دارد؟ بله، در این بخش شما می‌توانید کتاب‌هایی را در این زمینه مشاهده کنید که مرجع رسمی‌ِ کیوت آن‌ها را تایید کرده است. من به زبان انگلیسی تسلط کافی ندارم، ترجیح می‌دهم که از مراجع فارسی معتبر استفاده کنم، آیا کیوت در این زمینه منابعی دارد که معتبر باشند؟ خوشبختانه کیوت به قدری طعمِ جذابی برای برنامه‌نویسی دارد که دو کتاب مقدماتی و پیشرفتهٔ این کتابخانه به زبان فارسی نوشته و در کتابخانهٔ ملی کشور به صورت رسمی به ثبت رسیده‌اند و عبارتند از نسخه‌‌های مقدماتی برای Qt Widgets و نسخهٔ پیشرفته برای Qt Quick (این کتاب‌ها تجاری هستند) که در لیست کتابخانهٔ اصلی کیوت نیز تأیید و ثبت شده‌اند. آیا مقالات یا کتاب‌های آموزشی رایگانی هم برای کیوت وجود دارد؟ تنها مرجع آموزشی که در این رابطه به زبان فارسی توضیح می‌دهد، آی‌او‌استریم است، تقریباً هیچ مقاله یا کتاب جامع و کاملی به صورت رسمی به زبان فارسی خارج از مرجع آی‌او‌استریم (به رایگان) وجود ندارد. اما وعده‌هایی می‌دهیم که در پلتفرم فانوکس آموزش‌های جدی و با ارزشی برای کیوت ارائه شود که در دو هدف رایگان و تجاری برنامه‌ریزی شده‌اند. آیا لیستی برای مشاهدهٔ برنامه‌های توسعه یافته توسط Qt داریم؟ بسیاری از برنامه‌های قدرتمند و خارق‌العاده‌ای توسط سی‌پلاس‌پلاس توسعه داده می‌شوند که می‌توان لیست عظیمی از آن‌ها را نام برد. اما در این میان لیستی از برنامه‌هایی که تحت کیوت توسعه داده شده‌اند در این بخش آمده است. برای یادگیری استاندارد سی‌پلاس‌پلاس و تقویت مهارت خود در این زبان کدام مقالات و کتاب‌ها را پیشنهاد می‌کنید؟ علاوه بر این که شما می‌توانید در مرجع به دنبال آموزش‌های مرتبط با این زبان باشید، پیشنهاد ما این است که از مراجع رسمی آن نیز استفاده کنید. برخی از آن‌ها به صورت زیر آمده‌اند: cppreference.com http://www.cplusplus.com/ Learn C++ C++ Tutorial | SoloLearn: Learn to code for FREE! Learn C++ (Introduction and Tutorials to C++ Programming) Qt Documents Qt Quick & QML اگر سوالی داشته باشم کجا می‌توانم آن را مطرح کرده و به پاسخ خود برسم؟ شما می‌توانید برای سوال و پرسش در انجمن‌های این مرجع اقدام کنید. اساتید و دوستان با تجربه سوالات شما را دریافت و مناسبترین پاسخ‌ها را ارائه خواهند داد. همچنین شما می‌توانید ما را در گروه سی‌پلاس‌پلاس و کانال تلگرامی دنبال کنید. نکته (در این پُست بنابر اهداف فرهنگ‌سازی برای حق چاپ) فایل‌های مرتبط با کتاب‌های آموزشی زبان اصل و یا زبان فارسی قرار داده نشده است. کتاب‌های زیادی در رابطه با این زبان وجود دارند که به زبان اصلی می‌باشند اما برای احترام به نویسندهٔ آن‌ها از ارسال چنین فایل‌هایی معذوریم. این پُست ممکن است ویرایش یا به‌روز رسانی شود.