زمان، اوایل دهه ۹۰ است و چند سال از شروع به کار دیجیکالا و سپس چند فروشگاه اینترنتی دیگر که حالا نامی از آنها شنیده نمی‌شود سپری شده اما هنوز هم مردم به خرید آنلاین اعتماد چندانی ندارند. اندکی بعد نماد اعتماد الکترونیکی متولد می‌شود؛ نمادی که در ابتدای راه به کمک کسبوکارهای اینترنتی برای جلب اعتماد عمومی آمد اما در ادامه مسیر، به‌روز شدن را فراموش کرد و به لطف یک مصوبه از سوی بانک مرکزی، تبدیل شد به یکی از بزرگ‌ترین کابوس‌های هر استارت‌آپ و فروشگاه ایرانی.
مصوبه بانک مرکزی به شکل خلاصه می‌گفت که سایت و فروشگاه‌های اینترنتی برای دریافت درگاه پرداخت بانکی باید احراز هویت شوند. این‌چنین بود که کسبوکارهای آنلاین برای دریافت درگاه پرداخت، ملزم به دریافت پیش‌نیازی به نام نماد اعتماد الکترونیکی شدند؛ نمادی که از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران ارائه می‌شود و به همین شکل، برخلاف نمونه‌های جهانی از یک امتیاز اختیاری برای جلب اعتماد مخاطب در کسب‌وکار نوپا، به یک الگوی اجباری بدل شد.
نماد اعتماد الکترونیکی که به ای‌نماد نیز مشهور است امروز آن‌قدر برای استارت‌آپ‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی چالش‌زا شده که برخی از آنها حتی با قبول ریسک فیلترینگ، آن را تمدید نکرده یا از سایت‌شان حذف می‌کنند. از سوی دیگر برای دریافت درگاه پرداخت، به راه‌های دیگری به‌جز ای‌نماد روی می‌آورند؛ حرکتی که در روزهای گذشته، از سوی پلتفرم تامین مالی جمعی «دونیت» آغاز شده است.
«محی‌الدین سنیسل»، مدیرعامل دونیت در علت حذف ای‌نماد، به مشکلات پایه‌ای اشاره کرد و فلسفه وجودی این نماد را زیر سوال برد: «نمادهای اعتماد در دنیا وجود دارند اما هیچ‌جا الزامی نیستند. نماد اعتماد باید یک مزیت برای جذب کاربر باشد. اگر ببینیم نماد اعتماد اختیاری است و رقیب آن را دریافت کرده، کسبوکارها آن را برای جذب اعتماد کاربر دریافت می‌کنند. فلسفه اجباری بودن آن از پایه اشتباه است.»
تولیدکننده بی‌اعتمادی
یکی از مشکلات اصلی نماد اعتماد الکترونیکی که از همان ابتدای کار نیز مطرح شده بود و هنوز هم پاسخ دقیقی برای آن وجود ندارد، وجود پنج ستاره در آن است. این در حالی است که شما به‌عنوان یک کسب‌وکار، در حال حاضر تنها می‌توانید دو ستاره دریافت کنید. حتی دیجیکالا، فروشگاهی که امروز به ۱۱ سالگی‌اش قدم گذاشته نیز در نماد اعتماد خود تنها دو ستاره دارد. اما آیا برنامه‌ای برای پر شدن ستاره‌های دیگر وجود دارد و آیا همین مساله به‌جای ایجاد اعتماد، ایجاد بی‌اعتمادی نمی‌کند؟ مدیرعامل دونیت در همین رابطه می‌گوید: «چند سال پیش که نماد اعتماد شروع به کار کرد ما گفتیم که حتماً برنامه‌ای دارند تا در آینده آن سه ستاره‌ی باقی مانده را هم پر کنند. برای همان تک‌ستاره اطلاعات بسیاری از ما دریافت شد و زمانی که SSL دریافت کردیم، شدیم دو ستاره. واقعاً سه ستاره باقی‌مانده را می‌خواهند به چه کسب‌وکاری بدهند؟ کاربر وقتی می‌بیند از پنج ستاره یک یا دو ستاره پر است، به‌جای احساس اعتماد پیش خود می‌گوید احتمالاً مشکلی وجود دارد چون زمانی که پنج ستاره وجود دارد قاعدتاً هرچه تعداد ستاره‌های پر شده بیشتر باشد، باید اعتماد هم به آن بیشتر شود.»
او به فرایند تمدید ای‌نماد نیز اشاره می‌کند و می‌گوید حتی برای تمدید یک دامین ارزان‌قیمت، ایمیل و پیامک به صاحب دامین ارسال می‌شود اما ای‌نماد که نقش یک مجوز یک‌ساله را به عهده گرفته به‌هیچ‌عنوان به فرد ثبت‌کننده یادآوری نمی‌کند که باید نماد خود را تمدید کند: «برای تمدید نماد اعتمادی که درگاه بانک ما به آن وابسته است، و به قول خودشان اعتماد کاربران به آن متکی است، حتی یک ایمیل هم نمی‌زنند. کاربری به من گفت نماد شما منقضی شده؛ می‌خواهید جمع کنید بروید؟»
یک «مجازی» به مجوز اضافه کن
حوزه کسبوکارهای آنلاین متفاوت از کسبوکارهای سنتی است اما در کشور ما بسیاری از مجوزها صرفاً با اضافه شدن کلمه آنلاین یا مجازی به آنها، برای استارت‌آپ‌ها بازتولید می‌شوند. به دلیل نو بودن برخی از کسبوکارها و وجود نداشتن نمونه‌های فیزیکی، این روند باعث می‌شود بخشی از کسبوکارهای آنلاین همواره با مشکل مجوز درگیر باشند. حال یکی از پیش‌نیازهای دریافت نماد اعتماد، داشتن مجوز مرتبط به فعالیت است؛ مجوزی که در بعضی مواقع هنوز وجود خارجی ندارد.
یکی از بخش‌هایی که هنوز هم مجوز مشخصی برای آن وجود ندارد، بحث «کرادفاندینگ» یا تامین مالی جمعی است. سنیسل می‌گوید در بحث قانون‌گذاری مرتبط با کرادفاندینگ، دخیل بوده و با همراهی وزیر ارتباطات دستورالعمل و صورت‌جلسه تهیه شده است اما درنهایت به او گفته شده است که برای نماد اعتماد باید از فرابورس مجوز دریافت کند: «در فرابورس چنین مجوزی وجود ندارد. به‌عنوان یکی از افرادی که در روند صدور مجوز کرادفاندینگ حضور دارم، به شکل موثق اطلاع دارم که برای این موضوع هنوز مجوز مشخصی در کشور نداریم. ای‌نماد می‌گوید از فرابورس مجوز بگیرید و زمانی که می‌گوییم فرابورس چنین مجوزی ارائه نمی‌دهد می‌گویند ما نمی‌دانیم.»
تمام این مسائل سبب شده تا کسبوکارهای آنلاین یا استارت‌آپ‌ها برای دریافت ای‌نماد و درنهایت درگاه بانکی با چالش روبه‌رو شوند؛ چالشی که درنهایت باعث «پیچاندن مصلحتی» ای‌نماد برای دریافت درگاه بانکی شده است. سنیسل در خصوص همین پیچش می‌گوید: «من با مدیران استارت‌آپ‌های زیادی آشنایی دارم و حقیقت، بدون تعارف این است که همه در حال پیچاندن نماد اعتماد هستیم. در واقع هیچ‌کدام به شکل اصولی نتوانسته ای‌نماد دریافت کند. حتی خودمان هم دو سال پیش که در دونیت نماد اعتماد گرفتیم، مجبور شدیم قرارداد صوری با جایی ببندیم و مدرک را ارائه کنیم. گویا اصلاً مهم نیست چه چیزی به مسئولین ای‌نماد تحویل می‌دهید؛ صرفا باید یک برگه کاغذ بدهید تا آنها بگویند انگار کار شما درست است. خیلی از خدماتی که امروز در وب ارائه می‌شود در لیست آنها وجود ندارد. دونیت در دو سال گذشته که نماد اعتماد دریافت کرده، مجوز خود را خدمات نگهداری از سالمندان در منزل تعیین کرده است چون ای‌نماد اصلاً کسبوکارهای نوین را نمی‌شناسد.»
اگرچه ای‌نماد پیش‌نیاز دریافت درگاه بانکی است اما این روندهای غیرشفاف سبب شده تا راه‌هایی برای دور زدن آن نیز وجود داشته باشد. نکته اینجاست که در کنار استارت‌آپ‌هایی که مجبور می‌شوند به هر شکل درگاه را برای ارائه خدمات خود به دست بیاورند، افراد دیگر نیز از همین روش‌ها استفاده کرده و درگاه بانکی را در سایت‌های مختلفی ازجمله سایت‌های شرط‌بندی اضافه می‌کنند.
تغییری که هزینه دارد
قوانین مربوط به نماد اعتماد الکترونیکی مربوط به گذشته هستند و در طول سال‌های فعالیتش به‌روز نشده‌اند. این در حالی است که فضای آنلاین به‌سرعت در کشور در حال گسترش و تغییر است. حال برای ایجاد تغییر در شرایط نماد اعتمادی که به کسبوکارهای آنلاین تحمیل می‌شود، احتمالاً باید هزینه داد؛ هزینه‌ای که نه‌تنها در حد حذف یک درگاه بانکی، بلکه می‌تواند به بزرگی فیلتر شدن یک کسب‌وکار آنلاین هم باشد.
مدیرعامل دونیت می‌گوید می‌شود در صورت حذف درگاه، از راه‌های جایگزین فعلی برای اضافه کردن یک درگاه جدید استفاده کرد اما باید ریسک احتمالی فیلترینگ را نیز پذیرفت؛ ریسکی که البته دودش به چشم مسدودکنندگان می‌رود تا مسدودشدگان. بااین‌حال به عقیده او، باید این هزینه را پرداخت کرد: «به دلیل عدم وجود حساب‌وکتاب مشخص، این احتمال وجود دارد که فیلتر شویم. البته تصور نمی‌کنم صرف برداشتن نماد اعتماد از سایت باعث فیلتر شدن آن شود چون حتی شما اگر چندین سایت بزرگ مربوط به استارت‌آپ‌ها را بررسی کنید می‌بینید که نماد اعتمادی در آنها وجود ندارد و مشغول فعالیت به شکل گسترده هستند. بااین‌حال اگر با فیلتر شدن دونیت، این اتفاق می‌افتد، اجازه دهیم فیلتر شود. اگر فیلتر شویم هم اقدامی برای رفع فیلتر نمی‌کنیم چون دونیت یک پلتفرم خیریه اجتماعی است که تاکنون باعث ساخته شدن ۲۰ مدرسه و ۵۰ کارگاه اشتغال در کشور شده. بیشتر از اینکه ما ضرر کنیم، آنها از فیلتر شدن ما ضرر می‌کنند.»
تو حق متولد شدن نداری
نماد اعتماد الکترونیکی اکنون روی یک صندلی قدرت نشسته است که اجازه می‌دهد یا نمی‌دهد که یک کسب‌وکار به وجود بیاید یا نیاید. «جعفر محمدی»، نایب رییس کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای عقیده‌ی صریح‌تری دارد و نماد اعتماد الکترونیکی را نمادی از مورد تجاوز قرار گرفتن حقوق شهروندی کسبوکارها می‌داند: «اینکه بانک مرکزی بگوید من فقط به کسانی درگاه پرداخت می‌دهم که ای‌نماد داشته باشند، مشکل‌ساز می‌شود. به این دلیل که متولیان ای‌نماد این حق را به خودشان می‌دهند که به بخشی از کسبوکارها اجازه به وجود آمدن و فعالیت بدهند یا ندهند. آیا ای‌نماد در جایگاهی است که تشخیص بدهد چه کسب‌وکاری باید اجازه وجود داشته باشد یا خیر؟ آیا این عدالت و شرایط را دارد؟»
محمدی اشاره می‌کند که اگر متولیان ای‌نماد نتوانند تشخیص درستی در این رابطه بدهند، کسی خسارت این موضوع را متحمل نخواهد شد و این نماد، در جایگاه قاضی و حَکَم قرار گرفته است: «ای‌نماد اجازه نداشته است که این حق مسلم را که بر اساس قانون تجارت در اختیار کسب‌وکارهاست، از آنها سلب کند. درنتیجه مشغول پایمال کردن حق قانونی افراد و تجاوز به حقوق آنهاست. زمانی هم که متوجه اشتباهش شود، هیچ اراده‌ای برای جبران خسارتی که در این چند سال به بار آمده وجود ندارد.»
تدوین دورهمی قوانین
محمدی در پاسخ به این پرسش که آیا نماد الکترونیک اعتماد قابل اصلاح است یا استارت‌آپ‌ها باید فکر دیگری بکنند، عنوان کرد که راهی جز برچیده شدن ای‌نماد وجود ندارد و به‌جای آن باید ساز‌وکار مناسب‌تری برای این روند در نظر گرفته شود. اما سوال این است که بر اساس شرایط قانونی کشور، آیا امکان برچیده شدن ای‌نماد وجود دارد؟
این کارشناس تجارت الکترونیک عقیده دارد که این شرایط به شکل کامل فراهم است، چراکه نماد اعتماد الکترونیکی، روی ستون‌های قانونی استوار نیست و وجودش به شکل فعلی، مساوی با بی‌قانونی است:
«این یک نوع تخلف است و روش منطقی، برداشته شدن چنین اجباری است. ای‌نماد برای اینکه خودش را در جایگاه فعلی تثبیت کند، به چند مورد اشاره می‌کند که یکی از آنها شورای امنیت کشور است. درواقع متولیان نماد الکترونیکی اعتماد بر اساس دستوری که از سوی همین شورا به آنها داده شده، اجبار در دریافت این نماد را برای گرفتن درگاه بانکی لحاظ می‌کنند. این در حالی است که شورای امنیت کشور در جایگاهی نیست که چنین دستوری بدهد. این شورا، صرفاً یک جایگاه مشورتی برای وزیر کشور دارد. درنهایت وزیر کشور می‌تواند نظرات آنها را بپذیرد یا نپذیرد که البته این هم صرفاً در موارد امنیتی است.»
همه اینها در حالی است که تجارت الکترونیکی، موضوعی امنیتی به‌حساب نمی‌آید و در باب ششم قانون تجارت الکترونیک مصوبه مجلس، آمده است که چنین مواردی باید تصویب هیات وزیران را داشته باشد. محمدی می‌گوید که هیات وزیران، چنین تصویبی نداشته است: «کاشف به‌عمل‌آمده که نه خود شورای امنیت کشور، بلکه یکی از کمیسیون‌های آنها در یک جلسه دورهمی، چنین مواردی را نوشته‌اند. درنتیجه این روند از بیخ و بن اشتباه است.»
برخی از اعضای بدنه دولت هم به احتمال اشتباه بودن این روند اذعان دارند. «حسین میرشجاعیان»، معاون وزیر اقتصاد در اردیبهشت‌ماه امسال خبر از شناسایی ۲۱۰۰ مجوز توسط «هیات مقررات زدایی» برای کسبوکارها داد و عنوان کرد حدود ۵۰۰ مجوز حذف یا ادغام شده و در حال حاضر هنوز ۱۵۷۰ مجوز فعال هستند: «بعد از مطرح شدن بحث نماد اعتماد الکترونیکی در وزارت صنعت، معدن و تجارت سایر دستگاه‌ها نیز مشتاق شدند که چنین نمادی را طراحی کنند و بحث تی نماد در سازمان میراث فرهنگی و اچ نماد در وزارت بهداشت مطرح شد که با توجه به اینکه پشتوانه قانونی نداشت با آنها مخالفت شد. ای نماد نیز پشتوانه قانونی ندارد و باید اصلاح شود. اگر به این نتیجه برسیم که برای کسبوکارها مضر است، میتوان حذف آن را در دستور کار قرار داد.»
واقعیت این است که نماد اعتماد الکترونیکی در ذات خود و در صورت اجرای صحیح که اختیاری است، می‌تواند تبدیل به یک ابزار مناسب برای جلب اعتماد مخاطبین در کسبوکارهای نوپا شود؛ اما روند فعلی که اجبار را دیکته می‌کند، باعث شده تا استارت‌آپ‌ها و کسبوکارها ملزوم به دور زدن قوانین و بستن قراردادهای صوری صرفاً برای داشتن یک درگاه بانکی باشند.
نمادی که دریافت آن برای داشتن درگاه بانکی الزامی است، هنوز سیستم مشخصی برای اعطای ۵ ستاره‌اش ندارد و همان‌گونه که ذکر شد حتی سایتی مانند دیجیکالا که برنامه دارد امسال خارج از ایران و در منطقه نیز فعالیت کند، تنها دو ستاره کسب کرده است. ستاره اول، صرفاً گویای این است که یک احراز هویت صورت گرفته و دو ستاره، به مفهوم این است که صاحب سایت با صرف هزینه‌ای اندک و خرید SSL، از پروتکل HTTPS استفاده می‌کند.
عضو کمیسیون تجارت الکترونیک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در همین رابطه می‌گوید: «اینکه کسی SSL تهیه می‌کند، چه معنی دارد که بگوییم اعتماد به این شکل بیشتر می‌شود؟ آیا یک متخلف نمی‌تواند SSL بخرد؟ تنها پیش‌نیاز، هزینه‌ی ۳۰۰ الی ۷۰۰ هزارتومانی است.»
تحریم قانونی
امروز استارت‌آپ‌ها برای دریافت نماد اعتماد الکترونیکی مسیرهای پرپیچ‌وخمی را طی می‌کنند و زمانی که در شبکه‌های اجتماعی در همین رابطه جستجو کنید می‌بینید که تعدادی از آنها در همین مسیر، بی‌خیال ادامه دادن می‌شوند و با روش‌های جایگزین، در پی دریافت درگاه بانکی برای ارائه خدمات خود هستند.
در زمانه‌ای که شرایط اقتصادی کشور آرام نیست، استارت‌آپ‌ها بارقه‌های امیدی هستند از رونق اقتصادی در اوج ناآرامی. حاکمیت و دستگاه‌های مختلف کم‌کم در حال درک اهمیت استارت‌آپ‌ها برای اقتصاد و حل مشکل اشتغال هستند اما عجیب است که هنوز هم قدم موثری برای برداشتن این موانع که حتی در وهله اول علت وجود آنها شفاف نبوده، برداشته نمی‌شود.
جعفر محمدی، تحریم ای‌نماد را حق قانونی استارت‌آپ‌ها بیان می‌کند و می‌گوید: «اصولاً اگر کسی پیگیر شود و شکایت کند، طبق قانون این حق کسب‌وکار است و اگر اجازه فعالیت به همین دلیل از آنها سلب شده است، متولیان ای‌نماد باید خسارت این موضوع را پرداخت کنند. ای‌نماد از لحاظ قانونی جایگاهی ندارد و ممکن است با لابی‌گری، بانک مرکزی یا شاپرک را متقاعد کنند که درگاهی را از سایتی حذف کند. بااین‌حال کسب‌وکار حق شکایت دارد و اگر تعداد استارت‌آپ‌هایی که چنین کاری کنند افزایش پیدا کند، متولیان نماد اعتماد الکترونیکی مجبور به عقب‌نشینی خواهند بود؛ همان کاری که فین‌تک‌ها هم انجام دادند.»
مهارت نوشتن یکی از انواع مهارت‌های ارتباطی است. گاهی لازم است با سرمایه‌گذاران، رقبا، شرکا و افراد دیگر، ارتباط نوشتاری یا نامه‌نگاری داشته باشید. اینفوگرافیک زیر مراحل آماده‌سازی یک سند نوشتاری را نشان می‌دهد.
امروزه استارت‌آپ‌ها، از موضوعات مهم مورد بحث در کشورهای مختلف هستند. یکی از دلایل میزان اهمیت استارت‌آپ‌ها نقش آنها در اقتصاد کشورها و ایجاد مشاغل جدید است. در استرالیا این حوزه موردتوجه جدی سیاست‌گذاران دولت قرار گرفته است، چراکه پیش‌بینی کرده‌اند در دو دهه آینده، استارت‌آپ‌های حوزه فناوری در حدود ۵۴۰،۰۰۰ شغل جدید در استرالیا ایجاد خواهند نمود. معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری کشور نیز نقش استارت‌آپ‌ها را در فضای اقتصادی و توسعه کسبوکارها بسیار حائز اهمیت می‌داند. بااین‌حال اکثریت استارت‌آپ‌ها در همان مراحل اولیه با شکست روبرو می‌شوند. لذا بررسی موانع داخلی موفقیت آنها ضروری به نظر می‌رسد چون بسیاری از اوقات، تنها درباره استارت‌آپ‌هایی می‌شنویم که موفق شده‌اند و داستان‌های موفقیت بر سر زبان‌هاست. درحالی‌که تعداد بی‌شماری از استارت‌آپ‌ها درنهایت شکست‌خورده و فراموش می‌شوند. یک ضرب‌المثل رایج در سیلیکون ولی این است که ۹۰ درصد از استارت‌آپ‌ها درنهایت شکست می‌خورند.
ازآنجایی‌که به‌کارگیری ایده‌های استارت‌آپی در ایران نیز به‌سرعت در حال رواج است و پیشرفت روزافزون آنها می‌تواند درروند رو به رشد بازار سرمایه و حل چالش‌های آن نیز مؤثر واقع شود، لذا در این گزارش بر شناسایی و بررسی موانع داخلی موفقیت استارت‌آپ‌ها تلاش شده است. به‌منظور تحلیل موانع داخلی موفقیت استارت‌آپ‌های کشور با همکاری مرکز توانمندسازی و تسهیل‌گری کسبوکارهای نوپای فاوا و هسته پژوهشی نوآوری کسبوکارهای دیجیتال دانشگاه تهران در نیمسال دوم سال ۹۵ اقدام به انجام پژوهش جامعی مبتنی بر روش پیمایش جهت شناخت موانع داخلی موفقیت استارت‌آپ‌ها در کشور صورت گرفت. پرسشنامه این پیمایش را ۳۲ نفر از فعالان استارت‌آپی منتخب کشور در نمایشگاه الکامپ پرکرده‌اند.
مقایسه اکوسیستم‌های کارآفرینی جهان و نمایه‌ای از استارت‌آپ‌های ایران
اکوسیستم کارآفرینی به افراد، سازمان‌ها و نهادهایی اشاره دارد که محرک یا مانع تصمیم فرد برای کارآفرین شدن بوده و یا بر احتمال موفقیت او در صورت راه‌اندازی کسب‌وکار کارآفرینانه مؤثرند. تصویر زیر اکوسیستم کارآفرینی ایران را در مقایسه با اکوسیستم کارآفرینی ۴ کشور دیگر نشان می‌دهد. همچنین تصویر زیر وضعیت کارآفرینی ایران را بر اساس «شاخص جهانی کارآفرینی» نشان می‌دهد. شاخص جهانی کارآفرینی (GEI) برای به تصویر کشیدن اکوسیستم‌های کارآفرینانه طراحی‌شده است که همه‌ساله توسط موسسه کارآفرینی و توسعه جهانی به‌صورت گزارشی یکپارچه از وضعیت کارآفرینی کشورهای مختلف منتشر می‌شود. این شاخص نه یک شمارش ساده خروجی‌ها نظیر تعداد بنگاه‌های ثبت‌شده جدید است و نه یک محک‌زنی سیاستی است. این شاخص ویژگی‌هایی از کارآفرینی را مدنظر قرار می‌دهد که بهره‌وری را بهبود می‌بخشند، ویژگی‌هایی از قبیل نوآوری، گسترش بازار، رشد محور بودن، و بینش بین‌المللی داشتن.
بخش دیگری از این اینفوگرافیک وضعیت فعلی استارت‌آپ‌های ایران را به تصویر کشیده است. این اطلاعات بر اساس یک گزارش میدانی با همکاری مرکز توانمندسازی و تسهیل‌گری کسبوکارهای نوپای فاوا و هسته پژوهشی نوآوری کسبوکارهای دیجیتال دانشگاه تهران در نیمسال دوم سال ۹۵ و پژوهشی میدانی در الکام‌استارز ۹۶ صورت گرفته است. در این گزارش، وضعیت بلوغ اکوسیستم و استارت‌آپ‌های ایران، محدوده بازار، مدت‌زمان راه‌اندازی و حوزه فعالیت استارت‌آپ‌های ایران بررسی و مورد ارزیابی قرارگرفته است.
در اتفاقی کم سابقه و پس از پیگیری فراوان شاکی، فردی در ایران به اتهام نقض قانون کپی‌رایت محکوم شده است. در حالی که در بیشتر کشورها کم و بیش مجازات‌هایی مشخص برای مقابله با نقض قانون کپی‌رایت وجود دارد؛ اما در ایران این قانون چندان رعایت نمی‌شود و تاکنون مشاهده نشده است که مجازاتی برای کاربران متخلف در نظر گرفته شود. بر این اساس همیشه شاهد تضییع حقوق ناشران، هنرمندان و مؤلفان هستیم.
با این حال در قوانین مربوط به حق مالکیت مفادی وجود دارد که براساس آن چنانچه فردی، قسمتی یا تمام اثر متعلق به دیگری را به نام خود یا به نام خود پدیدآورنده بدون اجازه‌ی او یا به نام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده، نشر، پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد. ماده‌ی ۲۴ در خصوص ترجمه بیان می‌کند که هرکس بدون اجازه، ترجمه‌ی دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ، پخش و نشر کند به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود.
به‌نظر می‌رسد که این قانون در حال به‌رسمیت شناخته شدن در کشورمان است؛ سایت آی‌تی‌ایران خبری منتشر کرده مبنی بر اینکه حکم زندان متهم به نقض کپی‌رایت تایید شد. یک برنامه نویس اندروید که توانسته این حکم را علیه فردی که اپلیکیشن‌اش را به صورت رایگان در کانال تلگرامی عرضه می‌کرد بگیرد، گفت:
به گفته‌ی وی، بر خلاف تصور، اين عمل در کشور ايران جرم بوده و برای مجرم، قانونگذار بطور شفاف تعيين مجازات کرده است که ماده ۱ و ۱۳ از قانون حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم افزارهای رايانه‌ای مصوب دی ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی به آن پرداخته است.
وی همچنین اعلام کرد:
در همین راستا، مدیر کافه‌بازار، حسام آرمندهی نیز به این موضوع واکنش نشان داد. او در صفحه‌ی شخصی توییتر خود نوشته است:
وی همچنین اعلام کرده است:
نکته: برای ثبت نرم‌افزار، کتاب و دیگر آثار‌های علمی و فناوری خود می‌توانید به پایگاه‌های رسمی و قانونی آن در ایران مراجعه کنید.
مرکز فناوری‌اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال
سامانه‌ی وزارت ارشاد جمهوری اسلامی ایران (رسانه های دیجیتال)
امروزه داستان‌های زیادی درباره نوجوانانی شنیده می‌شود که بعد از ساخت یک اپلیکیشن، ثروتمند شده‌اند. بر این اساس، استارت‌آپ‌ها امروزه به بخشی از جریان اصلی رسانه‌ها تبدیل‌شده‌اند. ولی اکثر مردم تفاوت میان این کسبوکارها و SME های معمولی (یا همان کسبوکارهای کوچک و متوسط) را نمی‌دانند.
بنابراین، قبل از اینکه نکاتی را درباره تبدیل کسبوکارهای سنتی به استارت‌آپ مطرح کنیم، باید بدانیم استارت‌آپ چیست. کلمه استارت‌آپ به‌خودی‌خود یعنی «آغاز»، یعنی دست زدن به کاری نو و کسب‌وکاری نو. اگرچه بحث‌های زیادی بر سر تعریف «استارت‌آپ» در جریان است، اما استارت‌آپ معمولا با مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه و بر هم زننده، چه از طرق فناورانه و چه از طرق لجستیک و آماری، سروکار دارد.
چگونه تشخیص دهید زمان آن رسیده که کسب‌وکارتان را به استارت‌آپ تبدیل کنید:
تبدیل کسب‌وکار به استارت‌آپ می‌تواند صرفا به معنی انتقال کسب‌وکار به سطحی پیشرفته‌تر باشد. برای مثال، ممکن است به این نتیجه برسید که کسب‌وکار شما پتانسیل بین‌المللی شدن دارد. شاید هم راهی پیدا کنید تا فناوری را وارد فرایند کسب‌وکار نمایید که دیگران بتوانند از آن تقلید کنند. درهرصورت، اگر احساس می‌کنید کسب‌وکار شما تا سر حد مرزهایش پیش رفته است و دانشی در اختیار دارید که پتانسیل تاثیرگذاری روی بازار را دارد، زمان آن رسیده که مسیر استارت‌آپ شدن را آغاز نمایید.
برای توسعه استارت‌آپتان به چه چیزهایی نیاز دارید:
اگر تصمیم گرفته‌اید که کسب‌وکار سنتی خود را به استارت‌آپ تبدیل کنید، به دو عنصر اساسی نیاز دارید: نوآوری و فناوری‌های جدید.
موارد زیر را در نظر بگیرید:
ایده‌های خود را سازمان‌دهی کرده و از خود سوال بپرسید: کسب‌وکار من چه مشکلی را قرار است حل کند و برای این کار از چه روشی قرار است استفاده نماید.
بعد از به دست آوردن این اطلاعات ، تعیین کنید که نیازهای شما از دیدگاه فنی و طراحی کدامند.
به دنبال مشاور باشید: یادگیری از کارشناسان و متخصصان حوزه موردنظرتان همواره به نفع شماست. همچنین، دانستن اینکه برای کمک به رشد کسب‌وکارتان به کدام تغییرات مالی نیاز دارید، برایتان مفید خواهد بود.
منابع زیادی وجود دارند که می‌توانند شما را در مورد نحوه راه‌اندازی یک استارت‌آپ راهنمایی کنند. به دنبال برنامه‌هایی باشید که این فرایند را تسریع می‌کنند؛ مانند Parallel18 محدوده آرامش خود را کنار گذاشته و سعی کنید فراتر از محدوده کسب‌وکار سنتی خود گام بردارید. به دنبال فرصت باشید و جرئت آن را داشته باشید که استارت‌آپی با تاثیر بسیار زیاد و پتانسیل جهانی ایجاد کنید.
«میلاد جهاندار»، دبیر انجمن فین‌تک ایران خبر از راه‌اندازی یک پلتفرم پیگیری و ارتباط میان استارت‌آپ‌های فین‌تک و پلیس فتا ناجا برای تعامل نزدیک‌تر می‌دهد. او پلتفرمی که یک پل ارتباطی میان استارت‌آپ‌های فین‌تک و پلیس فتا است را راهکاری برای رسیدگی سریع‌تر به پروندهها می‌داند و از آن به عنوان یک راه ارتباطی امن و سریع یاد می‌کند.
جهاندار اشاره می‌کند که پلیس فتا پس از چند جلسه با انجمن فین‌تک و طرح دغدغه‌های دو طرف، دست به طراحی این پلتفرم زده تا ارتباط خود را با استارت‌آپ‌های مالی تقویت کند: چند جلسه با پلیس فتا ناجا داشتیم و دغدغه‌هایی که سمت استارت‌آپ‌های فین‌تک بود را مطرح کردیم. برخورد بسیار مثبتی داشتند و آنها هم دغدغه‌ها و مشکلاتشان را مطرح کردند. نتیجه این جلسات، تلاش برای رفع دغدغه‌های دو سویه بود و حالا خود پلیس فتا پلتفرمی و سیستمی را طراحی کرده است که ارتباط بین استارت‌آپ‌های فین‌تک و پلیس فتای ناجا را آسان می‌کند. این راهکاری بود که ما با مشارکت هم به آن دست پیدا کردیم.
دبیر انجمن فین‌تک ایران می‌گوید که این پلتفرم کمک می‌کند تا پلیس بتواند به پروندهها با سرعت بیشتری رسیدگی کند و حالا سیستمی توسعه پیدا کرده که هم به سود استارت‌آپ فین‌تک است، هم به سود پلیس و هم به نفع کاربری که یک مشکل مالی پیدا کرده و شکایتی را ثبت کرده است: هدف این است که به وسیله این پلتفرم، یک سری از مشکلات را حل کنیم. برای مثال دنبال آن هستیم تا استعلاماتی که از سمت مراکز پلیس فتا برای استارت‌آپ‌های فین‌تک ارسال می‌شود به شکل یکپارچه و پنجره واحد باشد تا هم ارتباط در یک فضای امن صورت بگیرد و هم سرعت آن افزایشی چشم‌گیر داشته باشد. این مساله باعث می‌شود تا پلیس فتا بتواند سریع‌تر به موارد رسیدگی کند، که در نهایت باعث می‌شود تا به پرونده افراد شاکی با سرعت بیشتری رسیدگی شود. هدف این است تا بتوانیم در این همکاری، کمک کنیم تا فضا امن‌تر شود. برای مثال اگر موردی نیاز به گزارش‌دهی دارد، حالا یک راه ارتباطی امن و سریع بین پلیس و استارت‌آپ‌های فین‌تک به وجود آمده است.
این اولین باری است که یک نهاد نظارتی به این شکل با استارت‌آپ‌های فین‌تک وارد تعامل می‌شود، دغدغه‌هایش را مطرح می‌کند و سپس با هم به چنین راهکاری دست پیدا می‌کنند. جهاندار نیز عنوان می‌کند که اگر نهادهای نظارتی دیگر مانند دادستانی دغدغه‌هایشان را مطرح کنند، کمتر شاهد اتفاقاتی مانند فیلترینگ در استارت‌آپ‌های این حوزه خواهیم بود.
قوه قضاییه و به شکل مشخص، کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه متولی فیلترینگ در ایران است و جهاندار هم خبر می‌دهد که دغدغه‌های نهادهای حاکمیتی قابل درک است اما با فیلترینگ یک کسب‌وکار، عملاً هیچ مشکلی حل نمی‌شود: این‌کار صرفا ضربه‌ای است که اعتبار یک کسب‌وکار داخلی را زیر سوال می‌برد؛ اعتباری که شرکت‌ها برای جذب آن جنگیده‌اند و سال‌ها تلاش کرده‌اند. در این شرایط به تعامل بیشتر نیاز داریم و این اتفاق فعلا از سمت پلیس فتا ناجا رخ داده و می‌تواند یک حرکت الهام بخش برای سایر نهادهای نظارتی باشد.
دبیر انجمن فین‌تک ایران از فیلترینگ به عنوان یکی از دغدغه‌های جدی استارت‌آپ‌های فین‌تک یاد می‌کند و می‌گوید این نمونه از همکاری با پلیس فتا، استعداد گسترش با سایر نهادهای نظارتی از جمله قوه قضاییه را دارد: امیدواریم این همکاری، روندی موفقیت‌آمیز را طی کند تا بتوانیم با دادستانی و نهادهای حاکمیتی دیگری که به کسبوکارهای فین‌تک و در مجموع استارت‌آپ‌ها نگاهی جدی ندارند، نگاهی همسو پیدا کنند و متوجه شوند با تعامل و همکاری میتوان کارهای بزرگی در کشور کرد؛ کارهایی که خود نهادهای نظارتی آرزوی آن را دارند.
نمودار جریان داده
خط جریان داده
خط فیزیکی جریان داده
پردازنده‌ها
موجودیت‌های خارجی
انباره ( محلی برای جمع‌آوری اطلاعات )
مراحل ایجاد جریان داده
رسم دیاگرام متن سیستم
مشخص کردن واحد‌های عملیاتی سیستم ( چارت سازمانی )
تعیین چگونگی گردش داده بین موجودیت‌های خارجی و واحد عملیاتی داخلی
چنانچه اطلاعات در داخل پوشه‌ها یا زونکن‌ها قرار بگیرد از انباره استفاده میکنیم.
مثال : انبار یک کارخانه دار در نظر بگیرید مشتریان با ارائه حواله انبار کالای مورد نظر خد را از انبار دریافت می‌کنند انبار موظف است در صورت نیاز به مدیر کارخانه گزارشی به وی ارائه دهد چنانچه کالاهای موجود در انبار کاهش یابد انبار با تنظیم سفارش خرید به تدارکات جهت تامین کالا اقدام می‌کند و سپس گزارشی مبنی بر خرید از تدارکات دریافت می‌کند. به منظور خرید نیاز است که اعتبار مالی از امور مالی دریافت شود این اعتبار به دنبال لیست سفارشات از سوی انبار مشخص می‌گردد پس از خرید کالاهای مورد نظر بازرسی کارخانه کالاها را دریافت و به انبار ارسال می‌کند و به ازاری آن رسید از انبار دریافت می‌کند. در صورتی که مشتری کالای دریافتی را به دلیل نقص یا قیمت بالا ارجاع دهد انبار می‌تواند در خصوص پذیرش یا رد آن تصمیم‌گیری نمیاد . مطلوب است :
نمودار متن
چارت سازمانی
نمودار جریان داده
الف ) نمودار متن
ب ) چارت سازمانی
ج ) نمودار جریان داده
طرح‌های راهبردی مهندسی نرم‌افزار :
نمونه اولیه ( Proposal )
نقشه مدیریت پروژه ( Project Management Plan )
طرح تضمین کیفیت ( Quality Assurance Plan)
یافتن واقعیت‌ها در سیستم نرم‌افزاری
مصاحبه
کاربران بیشتر به نتایج توجه دارند نه منشا کارها
کاربران ناآگاهند نسبت به سیستم‌های کامپیوتری
تناقض‌گویی کاربراان
ارائه راهکار از طرف کاربر
پرسشنامه : وقتی افراد زیاد و زمان کم است از پرسشنامه استفاده میکنیم.
مطالعه
مشاهده
مدل خطی مهندسی نرم‌افزار
سوال : چه زمانی از مدل خطی استفاده می‌شود ؟
جواب : نیازمندی‌های سیستم از ابتدا به طور کامل مشخص باشد.
نکته : اگر نیازمندی‌ها از اول مشخص نباشد این مدل کارایی ندارد و همچنین این مدل زمان زیادی می‌گیرد.
نمونه اولیه ( prototype ) :
شنیدن صحبت‌های مشتری
طرح اولیه
نشان دادن ماکت به مشتری
چالش‌های نمونه اولیه ( prototype ) :
سادگی بیش از حد نمونه اولیه باعث منصرف شدن کاربر می‌شود.
خواسته‌های غیر منطقی و خارج از چارچوب برنامه ایجاد شود.
RAD ( Rapid Application Development ) توسعه سریع برنامه :
تقسیم برنامه به ماژول‌های مختلف
تخصصیص هر ماژول به یک تیم
هر یک از مدل خطی استفاده می‌کنند.
نکته 1 : نرم‌افزار باید قابلیت تقسیم به ماژول های مختلف را داشته باشد.
نکته 2 : هزینه ترکیب کردن ماژول‌ها زیاد است.
مدل افزایشی مهندسی نرم‌افزار ( Incremental Model )
هر بخش از نرم افزار توسط یک تیم نوشته می‌شود. ( بخش‌ها از یکدیگر مستقل‌اند)
مدل پیچشی مهندسی نرم‌افزار
هر بار نرم‌افزار بزرگتر می‌شود تا به نرم‌افزار اصلی برسیم.
مشکل : اگر کاربر مشکلی پیدا کند باید به اول برگردیم.
مدل برد برد ( Win Win Model )
همان مدل پیچشی و ساختار آن به گونه‌ای است که هر موقع کاربر درخواستی داشته‌باشد به چرخه برگشته و درخواست را عملی میکنیم.(یک پیچ به عقب بر می‌گردیم)
متدلوژی SSADM ( Structured System Analysis & Design Method )
چرخه حیات متدلوژی SSADM
هر بخش به صورت مجزا دیده می‌شود و هیچ ارتباطی باهم ندارند.
امکان‌سنجی : این می‌باشد که آیا قابلیت انجام این پروژه توسط شرکت وجود دارد یا خیر ؟
فنی : سخت‌افزار یا نرم‌افزار خاصی نیاز داریم که باید بررسی شود که در اختیار داریم یا خیر ؟
مالی : به صرفه بودن پروژه و نرم‌افزار و بررسی کردن آن
زمان : آیا زمان لازم برای انجام پروژه وجود دارد یا خیر ؟
هزینه : زمانی می‌تواند به عنوان هزینه در نظر گرفته شود زمان وجود دارد اما زمانی که برای پروژه در نظر گرفته می‌شود میتوان با توجه به پروژه ای دیگر و زمان کمتر سود بهتری بدست آورد.
مراحل امکان‌سنجی :
شناخت محدوده پروژه : قسمت‌های مختلف یک پروژه را شناسایی میکنیم به عنوان مثال در سیستم انبارداری سیستم خرید ، سیستم فروش ، سیستم نگهداری
بررسی و شناخت وضعیت موجود : بررسی وضعیت موجود در شرکتی که قرار است برای آنها برنامه نوشته شود و بررسی میکنیم که آنها چه وضعیتی دارند و یا از چه برنامه‌هایی قبلا کمک می‌گرفتند خروجی این بررسی گزارش تفضیلی شناخت پروژه می‌باشد.
بررسی و تحلیل اهداف سیستم جدید : ویژگی‌هایی که قرار است اضافه شود
تعیین موجودیت‌های خارج از سیستم
تعیین محدودیت‌ها و مخاطرات سیستم : ریسک‌های سیستم و مشکلات آن را پیدا کنیم و ...
به تایید کارفرما رساندن محدوده پروژه
ارائه راه‌حل‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری : پروژه به چه سخت‌افزار و نرم‌افزارهایی نیاز دارد.
بررسی اقتصادی پروژه : هزینه تهیه کامپیوتر و سخت‌افزارهای مورد نیاز و بررسی به صرفه بودن
هزینه تهیه سیستم‌های کامپیوتری ( سخت افزار )
هزینه منابع انسانی و آموزش افراد و استخدام برنامه‌نویس
هزینه پشتیبانی از برنامه
گزارش امکان‌سنجی
مستنداتی قابل ارائه از امکان‌سنحی
متدلوژی و راه و روشی برای شناخت سیستم
راه‌حل‌های ارائه شده به کارفرما که پذیرفته شده‌است.
بررسی اقتصادی هزینه‌های پروژه و مزایای پروژه
برنامه‌ریزی برای پروژه ( زمان‌بندی و افرادو ... )
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
ضمایم تکمیلی ( مواردی که به پروژه ضمیمه می‌شوند )
5 گام اساسی متدلوژی SSADM
مدل آبشاری متدلوژی SSADM
طرح مسئله در مهندسی نرم‌افزار :
از طرف مشتری اعلام شود.
از طرف مهندسان نرم‌افزار پیشنهاد می‌شود.
proposal : شرکت مهندسی نرم‌افزار آن را ارائه می‌دهد ک در آن نشان می‌دهد که چگونه پروژه طرح مسئله شده را انجام می‌دهد .
مواردی که در proposal موجود است :
دامنه ، تعریف مسئله و حدود و ثغور (حوزه‌های مسئله )
تهیه شرح کاملی از مسئله
تهیه اهداف (اطلاعاتی که سیستم فراهم می‌کند)
تعیین بودجه
تعیین منابع برای اجرای پروژه
زمان بندی انجام پروژه (gantt chart)
جلسه Kickoff meeting جلسه ارائه طرح «این جلسه بعد از اتمام قرارداد می‌باشد.» دو طرف روبروی هم می‌نشینند (حالت معارفه دارد).
موفقیت و شکست نرم‌افزار :
بین 60٪ تا 70٪ پروژه های نرم‌افزاری به دلایلی همچون تغییر مدیر پروژه ، استفاده نکردن از آن نرم‌افزار ، ناتوانی در کدنویسی برنامه و ... شکست می‌خورند .
یکی از دلایل استفاده نکردن از نرم‌افزار مقاومت در مقابل تغییرات است . راهکارهایی که مقاومت در بربر تغییرات را کاهش می‌دهند عبارتند از :
آموزش
درگیر کردن افراد
نظام تنبیه و پاداش
نکته : هر سه مورد نیاز به حمایت مدیر ارشد دارند .
چرخه حیاط نرم‌افزار :
دیاگرام متن (Context Diagram) : یک دیاگرام که در متدولوژی SSADM از آن استفاده می‌شود .
هدف : تمام موجودیت‌ها ، تمام عناصر و سیستم‌ها را مشخص می‌کند.
عناصر : پرسنل / مدیریت سازمان
موجودیت‌های خارجی : شعب بانک
سیستم‌ها : سیستم حسابداری/سیستم مالی
نمادها :
سیستم را با مستطیل نشان می‌دهند
موجودیت ها را با دایره نشان می‌دهند
جریان اطلاعات را با فلش نشان می‌دهند
مستند سازی دیاگرام :
دیاگرام
جدول شرح موجودیت‌های خارجی
جدول شرح ارتباطات
مثال : داروخانه بیمارستان را در نظر بگیرید . نسخه های بیماران توسط مشتری از طرف بخش بیمارستان به داروخانه ارسال می‌شوند و فاکتور تحویل دارو پس از تسویه حساب با مشتری به بخش ارسال می‌شود . جهت تامین دارو ، داروخانه از شرکت‌های دولتی و خصوصی استفاده می‌کند . روال ارتباط با این دو شرکت متفاوت است . در ارتباط با شرکت‌های دولتی داروخانه لیست داروهای مورد نظر را ارسال کرده و پس از دریافت لیست داروهای موجود و فاکتور فروش مبلغ را پرداخت می‌کند. در ارتباط با شرکت های خصوصی لیست داروهای موجود ارسال نمی‌شود در ضمن داروهای دریافتی به انبار داروخانه تحویل داده شده و رسید آن به داروخانه ارسال می‌گردد. هم چنین ارتباط داروخانه با حسابداری به شرح زیر است :
نسخه ها و فاکتورها روزانه برای حسابداری ارسال می‌شود و جهت تامین دارو لیست نیازمندی‌ها و قیمت‌ها ارسال شده و چکی در وجه داروخانه دریافت می‌شود .
دیاگرام :
جدول شرح موجودیت‌ها :
جدول ارتباطات :
نکته : جدول ارتباطات این مثال تکمیل نیست و فقط یک مورد به عنوان مثال آورده شده سعی کنید با توجه به صورت مسئله بقیه ارتباطات را بنویسید .
تحلیلگرهای مهندسی نرم‌افزار :
تحلیل‌گر سطح 1
تحلیل سیستم 30٪
کدنویسی 70٪
تحلیل‌گر سطح 2
تحلیل سیستم 50٪
کدنویسی 50٪
تحلیل‌گر سطح 3
تحلیل سیستم 70٪
کدنویسی 30٪
تحلیل‌گر ارشد
تحلیل سیستم 60٪
کدنویسی 10٪
مدیریت پروژه 30٪
تعریف سیستم : به مجموعه‌ای از عناصر گفته می‌شود که کنار هم قرار گرفنه‌اند ، دارای ورودی‌های مشخص ، پردازش‌های معین و خروجی از پیش تعیین‌شده برای یک هدف خاص هستند .
سیستم :
سیستم باز : تبادل داده ، ماده و انرژی با محیط اطراف .
سیستم بسته : با خارج از خود ارتباط ندارد .
هم‌افزایی (synergy ) : ماهیت یک سیستم بالاتر از جمع جبری تک تک عناصر آن سیستم است .
طراحی سلسله مراتبی ساختار سیستم :
سطح‌های مدیریتی :
نکته : ساخت نرم‌افزار یک فرآیند تکراری است .
Process ( فرآیند) : انجام دادن یک سری گام ، کار و یا وظیفه در یک زمان مشخص برای رسیدن به یک هدف مشخص
وظیفه
زمان
هدف
Functions (وظیفه ) : ثبت نام در دانشگاه :
امور مالی
امور آموزشی
امور اداری
تاریخچه علم طراحی و تحلیل سیستم :
روش‌های نسل اول : روش‌های این نسل مبتنی بر انواع تکنیک‌های ساخت یافته برای تولید نرم‌افزار هستند .
برنامه نویسی ساخت یافته : برنامه نویسی‌ای که کمترین استفاده از دستور goto در ان باشد و تمرکز بر نوشتن کر برنامه در پیمانه‌های کمتر و حدالامکان یک پیمانه است .(Madule)
تحلیل ساخت یافته : برنامه به گونه ای نوشته شود که ارتباط بین پیمانه‌ها حداقل باشد ، تعداد پارامترهای رد و بدل شده کمینه باشد و اطلاعات درون پیمانه‌ها منحصر به خود پیمانه بوده و امکان دسترسی از خارج پیمانه میسر نباشد.
تحلیل ساخت یافته : شناخت چگونگی گردش داده‌ها درون سیستم بر اساس فرآیندها را تحلیل ساخت‌یافته گوئیم . (Process Oriented متدولوژی SSADM)
روش‌های نسل دوم : روش این نسل با تاکید بر شناخت داده‌ها و اطلاعات درون سیستم‌هاست . (Data Oriented معروف ترین متدولوژی CDM)
روش‌های نسل سوم :روش های این نسل مبتنی بر روش شی‌گرا در طراحی و تحلیلی داده‌ها و پردازش‌ها با یکدیگر و هم زمان است .(Object Oriented متدولوژی RUP)
مهندسی نرم‌افزار به صورت لایه‌ای :
مدل فرآیندی نرم‌افزار :
آزمایش یک برنامه :
آزمایش :
آزمایش black box : به داخل برنامه دسترسی نداریم و فقط ورودی و خروجی داریم .
آزمایش white box : به داخل کد دسترسی داریم و ساختار کد را بررسی میکنیم .
خروجی‌ها :
خروجی که نرم‌افزار می‌دهد . (actual)
خروجی که اتنظار داریم نرم‌افزار بدهد . (expected)
آزمایش به روش black box خروجی actual و expected را مقایسه می‌کند .
قسمت بعدی :
مهندسی : عبارت است از تحلیل ، طراحی ، ساخت ، بررسی و مدیریت نهادهای فنی واجتماعی .
سوالاتی که یک مهندس باید پاسخ بدهد:
چه چیزی باید حل شود ؟
چه ویژگی هایی باید مورد بررسی قرار بگیرد ؟
نهاد چگونه بنا شده است ؟
از چه روشی برای کشف خطا استفاده شود ؟
پشتیبانی به چه صورتی انجام شود ؟
نرم افزار : عبارت است از محصولی شامل برنامه ، مستندات و داده‌ها
نیاز های مشتری به سه دسته تقسیم می‌شوند:
نیازهایی که اگر پاسخ داده نشوند رضایت‌مندی مشتری به صفر می‌رسد.
نیاز هایی که کاربر مطرح می‌کند و سپس انجام می‌شود و باعث بالا رفتن رضایت‌مندی مشتری می‌شود .
نیازهایی که اگر پاسخ داده نشوند مشکلی ایجاد نمی‌شود ولی اگر پاسخ داده شود رضایت‌مندی مشتری را به شدت افزایش می‌دهد .
یک نرم افزار فرسوده نمی‌شود به این معنی است که در بازه‌های زمانی مشخص نرم‌افزار آپدیت دریافت کرده و مشکلات قبلی را حل و قابلیت‌های جدید اضافه می‌کند .
انواع نرم افزارها:
سیستمی
زمان حقیقی
تجاری
TPS : Transaction Process System
OAS : Office Automation System
MIS : Management Information System
EIS : Executive Information SystemKWS : Knowledge Work System
مهندسی و علمی
نرمافزارهای تعبیه شده
نرمافزارهای کامپیوتر شخصی
مبتنی بر وب
هوش مصنوعی
نرمافزارهای ساخت نرم‌افزار
اسطوره‌های نرم افزاری :
اسطوره‌های مدیریتی
با داشتن کتابی آکنده از استعدادها و روال‌های لازم میتوان نرم‌افزار موفقی تولید کرد ( دانش ضمنی )
با داشتن ابزار نرم‌افزار سازی حرفه‌ای و کامپیوتر‌های مدرن میتوان تولید نرم‌افزار را تضمین کرد. ( نیروی متخصص نادیده گرفته شده است)
با عقب افتادن از برنامه میتوان تعداد برنامه‌نویسان را افزایش داده و کار را جلو برد . ( هماهنگ کردن افراد جدید با پروژه سخت است و هزینه و زمان بیشتری می‌برد)
استوره های مشتریان : با تغییر نیاز مشتری میتوان تغییرات لازم را در نرم‌افزار اعمال کرد چون نرم‌افزار انعطاف‌پذیر است (هزینه افزایش می‌یابد)
اسطوره‌های سازندگان نرم‌افزار
هنگاهی که نرم‌افزار نوشته شده دیگر کار تمام است ( مراحل تست و پشتیبانی نادیده گرفته شده است )
تا زمانی که برنامه اجرا نشده است راهی برای ارزیابی کیفیت آن وجود ندارد ( خود برنامه نویس هنگام کد نویسی می‌تواند ارزیابی کند )
تنها چیز قابل تحویل برای یک پروژه نرم افزاری برنامه است ( مستندات و داده‌ها نادیده گرفته شده است )
مهندسی نرم‌افزار از سه گام اصلی تشکیل شده است:
تعریف (? what) : چرا ساخت سیستم مهم است؟ سیستم چه تسهیلاتی دارد؟ چه اطلاعاتی مورد نیاز است ؟ چه اطلاعاتی باید پردازش شود ؟
توسعه ( ? How) : ساختار داده‌ها ، ساختار روال‌ها ، ساختار برنامه ، ساختار واسطه‌های کاربری و سیستم چگونه باید باشد ؟
پشتیبانی (! Change) : تصحیح نرم افزار ، بروز رسانی نیاز های جدید ، ساخت گزارشات بیشتر
تعریف متدلوژی :در عام یک روش علامت گذاری شده و تعریف شده است.
چرا متدلوژی در تحلیل و طراحی سیستم اهمیت دارد ؟
زیرا با داشتن روشی مدون میتوان مستندسازی نرم‌افزار را با قابلیت بالاتری انجام داد و روند تولید نرم‌افزار از نظر کیفیت تضمین می‌گردد .
روندی که یک درخواست در تحلیل و طراحی سیستم طی می‌کند:
قسمت بعدی :
نویسنده: جیم لسینسکی
مترجم: نگین احقربازرگان
ناشر: ترانه پدرام
تعداد صفحه: ۱۲۸ صفحه
قطع: رقعی
بها: ۲۵هزار تومان
بیشتر ما از اهمیت لحظه بحرانی حضور خریدار در فروشگاه در کنار قفسه‌های محصول مطلع هستیم. نویسنده کتاب، به این لحظه «لحظه سرنوشت» می‌گوید. او معتقد است که مصرف‌کنندگان امروزی قبل از آن‌که به فروشگاه بروند، اطلاعات بسیاری درباره محصول دارند و این اطلاعات را از منابع آنلاین مختلف به دست می‌آورند که به آن "ZMOT" یا «لحظه صفر» گفته می‌شود.
این کتاب بیشتر به‌صورت تئوری و در قالب آمار، اطلاعاتی درباره "ZMOT" به شما می‌دهد و راهنمای مناسب برای همه کسانی است که به لحظه‌های پیش از خرید علاقه‌مندند. لحظه‌هایی که نخستین تاثیر را بر خریدار می‌گذارد و فرایند خرید را شروع می‌کند. اگر مایلید در کشف اطلاعات به خریداران کمک کنید و بفهمید آنها دقیقا به دنبال چه هستند، این کتاب مسیر صحیح را به شما نشان می‌دهد.
در صفحه ۸۹ کتاب می‌خوانیم: «گوگل مطالعه‌ای درباره آگهی‌های خریدنی انجام داد و نتایج را تحلیل کرد. هدف از این پژوهش، بررسی این مساله بود که اگر تبلیغ‌کننده‌ها آگهی‌های خریدنی را متوقف کنند، چه اتفاقی می‌افتد. برای پاسخ به این سوال، هزاران کمپین متوقف را بررسی کردیم که ببینیم آیا این تبلیغ‌کننده‌ها می‌توانند کلیک‌هایی که از آگهی‌های خریدنی به دست می‌آورند، از نتایج سرچ طبیعی به دست آورند. در بیشتر مواقع نمی‌توانستند. به‌طور خلاصه با "ZMOT" این قدرت را دارید که پیش از حضور مشتری در فروشگاه، او را تحت تاثیر قرار دهید.
«سرنوشت خرید» در هفت فصل با عنوان‌های «تغییر قانون‌ها»، «مدل فکری جدید»، «همه‌چیز درباره "ZMOT" ما در گوگل»، «امتیاز‌ها و نقد‌ها، تبلیغات دهان‌به‌دهان»، «تفکر به‌موقع، نه چاره‌اندیشی»، «چه‌طور در "ZMOT" پیروز شویم؟»، «لحظه سرنوشت بعدی چیست؟» و پیوست و بخشی با عنوان «و در پایان...» تدوین شده است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: ما افت سرعت نداشته‌ایم، اما شاهد کاهش کیفیت بودیم که امیدواریم به‌زودی برطرف شود؛ افت کیفیت اینترنت حق‌الناس است.
محمدجواد آذری جهرمی در حاشیه جلسه هیات دولت این هفته در جمع خبرنگاران اظهار کرد: با توجه به حکم قضایی صادره برای فیلترینگ تگلرام سازمان تنظیمات مقررات اشکالاتی را در مورد سرعت اینترنت جمع‌آوری کرد که جلسه‌ای با شرکت‌های اینترنتی داشتیم راهکارهایی برای رفع افت کیفتی که در سرویس‌های اینترنتی ایجادشده بود اندیشیده و استفاده از روش‌هایی که کیفیت را بهبود ببخشد، آغاز شد.
او در تشریح گفته‌هایش یادآور شد: کیفیت، دو بحث دارد. یکی به کیفیت ارایه خدمات شرکت‌های اینترنتی بازمی‌گردد که همواره بحث بر سر این موضوع وجود داشته است و برخی از مطالبات به افت کیفیت در اثر فیلترینگ بازمی‌گردد. همه این موضوعات مورد توجه است؛ چرا که افت کیفیت سرویس بخشی از حق‌الناس است و ما بر حل این موضوع جدیت داریم. مطالبه به‌حق مردم را پیگیری میکنیم و امیدواریم به سرانجام مطلوبی برسد.
وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در ادامه گفت: آن موضوعاتی که تا امروز تلاش شده تا شرایط بهتری پیدا کند یکی کیفیت بازی‌های رایانه‌ای بوده است که بخش عمده‌ای از جوانان به آن سروکار داشتند و مورد اعتراض بود. برای کسبوکارها نیز تمهیداتی اندیشیده شده است تا از طریق شرکت‌ها مشکلاتشان برطرف شود.
او ادامه داد: سرویس‌های داخلی که مسیریابی‌شان از داخل دچار مشکل شده بود با تشکیل کارگروهی مشکلاتشان هدایت شد. دیروز جلسه‌ای با مدیران شرکت مخابرات داشتم تا این مشکل را کامل برطرف کنم. موضوع کیفیت بحثی است که خود من با آن مشکل دارم و خواهان برطرف شدنش هستم امیدوارم ظرف روزهای آینده رضایت را به سرویس‌ها بازگردانیم.
آذری جهرمی گفت: از مردم تقاضا داریم اگر در حوزه کیفیت مشکلاتی دارند با جزییات اطلاع دهند. کانال‌هایی برای کسبوکارهای کوچک فراهم کرده‌ایم شرکت ارتباطات زیرساخت ارتباط ایمیلی را فراهم آورده‌‌ایم که کسبوکارها می‌توانند اطلاعاتشان را ارسال کنند.
او افزود: همچنین برای خبرگزاری‌ها و خبرنگاران تسهیلاتی از سوی وزارت ارشاد فراهم آمده است. خبرنگاران و خبرگزاری‌ها می‌توانند اطلاعاتشان را از طریق وزارت ارشاد برای حل مشکلات به ما برسانند.
وزیر ارتباطات و فن‌آوری ارتباطات خاطرنشان کرد: مردم می‌توانند از طریق 195 نظراتشان را درباره مشکلات اینترنتی ارایه کنند. ما افت سرعت نداشته‌ایم اما شاهد کاهش کیفیت بودیم که امیدواریم به‌زودی برطرف شود.
او در پاسخ به این پرسش که آیا در مورد تلگرام تصمیمات جدیدی گرفته‌شده است یا خیر گفت: ما صاحب تصمیم نیستیم اگر صاحب تصمیم‌ها تصمیم جدیدی گرفتند خودشان اعلام می‌کنند.
آذری جهرمی اظهار کرد: نرم‌افزاری‌هایی که در عرصه فضای مجازی ارایه خدمت می‌کنند باید از صنف خودشان مجوز بگیرند. و مطابق قانون موجود صنفشان برای آنها تصمیم‌گیری می‌کند. کسبوکارهای اینترنتی یک صنف دارند و کسبوکارهای سنتی یک صنف دیگر دارند . اپلیکیشن‌ها بر اساس نوع فعالیتشان از یکی از این اصناف مجوز می‌گیرند و از سوی دیگر برای خدمات بانکی‌شان مجوز «ای نماد» را می‌گیرند و در حوزه گردشگری از سازمان میراث مجوزشان را تهیه می‌کنند. البته قرار است که تمام این مجوزها تجمیع شود و به‌صورت پنجره واحد در اختیار متقاضیان قرار گیرد.
او در پایان با اشاره به در پیش بودن راه‌پیمایی روز قدس گفت: مردم ایران همواره حامی مردم فلسطین بوده‌اند .مردم فلسطین در شرایط نامناسبی هستند. از یک‌سو اشغال کشورشان و از سوی دیگر حملاتی که به آنها می‌شود شرایط را برایشان سخت‌تر می‌کند. حرکتی که به تدبیر امام راحل جهت نام‌گذاری یک روز بین‌المللی به نام روز قدس صورت گرفته است ازجمله تصمیم‌های مهم در راستای حمایت از این مردم بوده است.
توسعه منبع باز، تغییر ساختاربندی، یادگیری ماشین، طراحی بر مبنای نیاز مشتری در زمان بلند مدت تغییرات دیجیتال آینده را شکل خواهند داد. نرم افزار های منبع باز، تغییرات ساختار برنامه ها، بازنویسی مجدد، یادگیری ماشین ، و طراحی مبتنی بر مشتری بزرگ ترین تغییرات دیجیتال آینده خواهند بود. به طور مثال استارتاپ هایی مانند uber و lyft را می‌شناسید که صنعت حمل و نقل را به کلی دگرگون کرده‌اند. Twitter و Facebook نیز این کار را با ارتباطات انجام داده‌اند. Netflix و Hulu نیز این کار را با تلوزیون های کابلی انجام داده‌اند. تمام این شرکت‌ها یک صنعت را متحول کرده و یا صنعت جدیدی ساخته اند. اکنون نیز تمام شرکت ها نیازمند این هستند که تکنولوژی های قدیمی را کنار گذاشته و دوباره خود را بسازند تا توانایی رقابت داشته باشند.
منبع باز به شکل دهی دنیای ما ادامه می‌دهد
یکی از اجزای پازل فرهنگ و همکاری Open Source است و به عنوان عامل مرکزی پشت هر یک از این شرکت های موفق می‌باشد. هر کدام از اینها به صورت منبع باز توسعه داده شده اند. این تغییرات در حال اتفاق افتادن است که این روش نقش بزرگی در آن دارد.
برای دهه های طولانی Open Source به ما این اجازه را می‌داد تا از طریق سیستم های عامل و برنامه نویسی نوآوری ایجاد کنیم. انتشار به صورت Open Source نه تنها باعث رشد کسب وکارهای شخصی شد بلکه باعث تغییرات بزرگ در کل صنایع گردیده است.
استفاده از منبع باز و برنامه نویسی به کمک آن و حضور فعال در بین برنامه نویسان open source به یک ضرورت برای عقب نماندن از تکنولوژی و حضور در یک جامعه بزرگتر است. در مورد تمام فعالیت هایی که در شرکتتان انجام می‌دهید فکر کنید، کسب و کارهایی که از منبع باز استفاده نمی‌کنند و در مقابل آن مقاومت نشان می‌دهند بایستی تغییرات را بپذیرند و یا اینکه به زودی محو خواهند شد.
توسعه نرم افزار توسعه کسب و کار است
ایده اینکه تمام کسب و کار یک کسب و کار نرم افزاری هستند امروزه دیگر نباید کسی را شگفت زده کند. اما چیزی که باعث شگفت زدگی می‌شود تغییراتی هستند که در توسعه نرم افزار، امور عملیات شرکت ها و تیم های داده هستد و خوشبختانه شما و تیمتان در مرکز این تغییرات هستید.
به عنوان افراد حرفه ای در تکنولوژی شما در حال این تغییر هستید که چگونه کسب‌وکار از نرم افزارها برای تصمیم گیری بهتر، ارتباط با مشتریان، افزایش پایداری کسب و کار، امنیت و مقیاس پذیری آن استفاده می‌کنند. بسیاری از آنها بر روی دوش شما ( توسعه دهندگان نرم‌افزار) است که نیازهای خارج از تیمتان در مورد کسبوکارها را بیابید و بر روی آنها کار کنید. بایستی راهی بیابید که با کدنویسی چطور می توان رشد یک کسب و کار را افزایش داد.
بازبینی ساختار و توسعه دوباره یک کسب و کار را متمایز می‌کند.
معماری یک نرم‌افزار و سیستم‌های یک شرکت مانند بدن یک انسان هستند. اگر شما بتوانید از آنها به درستی استفاده مراقب کنید می توانید یک عمر طولانی و سالم داشته باشید و این دقیقا برای شرکت ها نیز صدق می‌کند و این می‌تواند به سادگی با چک کردن اینکه چه چیزی در حال اتفاق افتادن است ( مدل کسب‌وکار) برنامه ریزی برای بهبود و بالاتر بردن امنیتش باعث کاهش هزینه های تعمیر شود و عمر سیستم را بالاتر ببرد.
خبر خوب این است که در زمینه های رساندن، اجرا، و ذخیره سازی پیشرفت های خوبی انجام شده است و شما فقط نیاز دارید تا تمام تمرکز خود را بر روی رشد کسب و کار خودتان قرار دهید و نیازی نیست به مسائلی مانند XaaS ، معماری بدون سرور، سیستم های توزیع، میکروسرویس‌ها و غیره توجه داشته باشید. شما می توانید مدل قدیمی را به سادگی کنار گذاشته و به سمت تکنولوژی های جدید مانند OpenStack و قدرت پردازشی آن بروید که می تواند یک محیط قابل اطمینان و مقیاس پذیر را در اختیار شما قرار بدهد و شما به راحتی نرم افزارهای خود را بر روی سرویس های Cloud نظیر Docker و Kubernetes قرار بدهید.
اجازه بدهید تا کامپیوترتان فکر کند (به صورت متفاوت)
یادگیری ماشین دوباره مورد توجه همه قرار گرفته است و خوشبختانه اینبار همه از نرم افزارهای منبع باز استفاده می‌کنند. OpenAI (Elon Musk) ، Watson(IBM) ، TensorFlow(Google) و CNTK(Microsoft) بر روی محصولات جدیدی مانند Alexa شروع به سرمایه‌گذاری کرده اند و می خواهند ساختاربندی را به صورت اتوماتیک انجام دهند. کافی است این را در کنار Big Data قرار بدهید و متوجه شوید محصولات این شرکت‌ها چقدر می‌توانند در مقایسه با چند ماه گذشته بهتر عمل کنند. یادگیری ماشین تاثیر بسیار بالایی در تصمیم‌گیری شرکت‌ها، نحوه تعامل آنها، نحوه انتقال اطلاعات و .... خواهد داشت و دیگری نیازی به نگران بودن در مورد وظایف low-level وجود ندارد.
توجه به مشتری همواره شما را به سوی موفقیت هدایت می‌کند
زمانی که شما می‌خواهید در مورد یک محصول که قرار است آن را به دست مشتری برسانید شروع به برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت پرتال‌های متفاوت می‌کنید، بایستی موارد زیادی را از قبیل بودجه، تقویم زمانی، اهداف شرکت را در نظر بگیرید. اما هیچ یک از اینها نباید اهمیت بالاتری از مشتریان واقعی شما داشته باشند. مشتری شما می تواند یک کاربر یا یک شرکت باشد. اما اگر شما شروع به ساخت محصولی بکنید که قبل از آن از مشتریانتان اعتبارسنجی نکرده‌اید، تمام کاری که انجام داده‌اید فقط یک حدس مورد نیاز مشتریانتان است. شما بایستی مشتری را در مرکز انجام یک پروژه قرار دهید. تجربه آنها در واقع نشان دهنده میزان موفقیت شماست. از آنجایی که تکنولوژی به صورت سریعی در میان شرکت‌ها در حرکت می‌باشد، شرکت‌های سنتی تکنولوژی بایستی خود را آماده این تغییرات بکنند تا بتوانند در مسیر خود در تغییرات دیجیتال باقی بمانند.
